Toerit Bredius en De Krijgsman

Historische namen voor bruggen bij wijk De Krijgsman

De rijke historie van de kruitfabriek weerklinkt in de namen van 3 bruggen die de nieuwbouwwijk De Krijgsman in Muiden verbindt met de sportvoorzieningen. Het college van burgemeester en wethouders heeft op advies van de straatnamencommissie een besluit genomen over de naamgeving. De hoofdbrug, een verbinding voor auto’s, gaat de Van Cuijkbrug heten, Reinier van Cuijk was rond het jaar 1700 de oprichter en eerste eigenaar van de kruitmolen, met als naam De Krijgsman. De 2 fietsbruggen zijn vernoemd naar 2 latere directeuren van de kruitfabriek: de Brediusbrug en de Donkerbrug.

Oproep gaf 72 namen

Om tot passende namen te komen heeft de gemeente een oproep gedaan in de lokale media. Inwoners konden suggesties indienen voor namen. In totaal zijn 72 namen ingediend. Over die suggesties heeft de straatnamencommissie zich vervolgens gebogen. Gekozen is voor een historie binding met de kruitfabriek en ook een eenheid van namen. Het college heeft uiteindelijk tot de 3 namen besloten.

Achtergrondinformatie over de personen, die herleven in de namen van de 3 bruggen.

Reynier van Cuyk uit Amsterdam, kreeg van het Hoogheemraadschap van den Zeeburg en de Diemerdijk op 5 december 1701, 4 morgen land bij Muiden in eeuwigdurend erfpacht, voor 60 gulden per jaar. Op 21 januari 1702 besloot de Vroedschap van Muiden Reynier van Cuyk onder voorwaarden vergunning te verlenen ‘tot het stellen van syn Cruydmolen.’ De naam van de molen was De Krijgsman. Dat was het begin van ruim driehonderd jaar kruitfabricage in Muiden. De voorwaarden waren dat Van Cuyk moest garanderen, dat hij alle schade die aangebracht zou worden aan de stad Muiden en haar ingezetenen, bij ‘het springen van zijn molen of magazijnen’, zou vergoeden, tot een maximum van vijftienhonderd gulden. Ook moest hij zeven honderd gulden geven aan het Weeshuis van Muiden en driehonderd gulden aan de Armenmeester. Hij tekende hiervoor, maar overleed al op 6 december 1703.

Abraham Bredius aanvaardde op 21 oktober 1772 zijn functie als directeur van de Krijgsman. Hiermee begon een periode van 150 jaar waarin de naam Bredius verbonden was aan de Krijgsman in Muiden. Zijn zoon, Abraham Bredius junior, legde op 29 juli 1802 de eerste steen van de Kruytstoof, de drooginrichting voor het kruit. In de daaropvolgende jaren is er steeds een lid van de familie Bredius betrokken geweest bij de directie van de kruitfabriek. In 1899 werden er in de Weesperstraat en langs de Vecht enkele tientallen woningen gebouwd voor de arbeiders van de kruitfabriek. In de volksmond heten de huizen nog altijd De Bredius. Op 1 januari 1919 werd wegens de teruglopende vraag naar kruit de N.V. Gezamenlijke Buskruidmakers van Noord-Holland, Utrecht en Zeeland geliquideerd. J.J. Bredius bleef directeur tot 1922. Daarna kwam er een nieuwe bedrijfsvorm, de N.V. Nederlandsche Springstoffenfabrieken.

Dr. Ir. H.J.L. Donker volgde op 1 januari 1931 zijn vader, de hr. H. Donker, op als directeur van de Krijgsman en dr. G. de Bruin was president-directeur van de N.V. Nederlandsche Springstoffenfabrieken, waartoe naast de Krijgsman ook de Oude Molen in Ouderkerk aan de Amstel behoorde. De heer Donker toonde zich een voortvarend man. De voorraden kruit waren voor 10 mei 1940 in dekschuiten geladen en werden direct na het uitbreken van de oorlog naar het Naardermeer verplaatst tot het weer veilig was. Ook besloot de directie na de capitulatie de kruitproductie te staken, zodat men niet voor de Duitsers hoefde te werken. Men ging over op de productie van het handreinigingsmiddel ‘Scotty’ (een soort zeep) en vervaardigde ook kaneel- en theesurrogaat. Daarnaast werd collodiumwol geproduceerd. In de Hongerwinter werden er in het ketelhuis van de Kruitfabriek maaltijden gekookt voor het Noodcomité. Donker speelde daarnaast een rol bij de capitulatie van de bezetters in Muiden in mei 1945 en hun internering op het plein van de Christelijke school. Hij had verder een belangrijke rol bij de bouw van het badhuis in de Prinses Irenestraat en de vestiging van voetbalvereniging SV Muiden aan het Kruitpad. In 1963 was hij nog steeds directeur toen kruitopslagplaats De Eendenkooi op 12 juni de lucht in ging.

Bron van de achtergrondinformatie is Guus Kroon, Historisch Archief Muiden.

Bronnen: * Buscruytmaekers, ervaringen en lotgevallen van een merkwaardig bedrijf in Holland –

Dr. G. De Bruin, uitgave N.V. Nederlandse Springstoffenfabrieken, Amsterdam, 1952.

* Kruitpad 16, de Kruitfabriek in Muiden, 1702-2002 – Guus Kroon, uitgave Historisch Archief Muiden, mei 2002.